Hơn 15 năm qua, c�ng với sự đổi mới c�c h�nh thức sản xuất, với ch�nh s�ch mở cửa, đa dạng h�a c�c th�nh phần kinh tế, n�ng nghiệp Việt Nam n�i chung v� của tỉnh L�m Đồng n�i ri�ng đ� c� nhiều chuyển biến t�ch cực. Sự chuyển biến đ� ở cả chiều rộng lẫn chiều s�u: mở rộng diện t�ch, thay đổi giống mới kết hợp với đổi mới c�ng nghệ� Do Trung t�m Nghi�n cứu v� chuyển giao kỹ thuật c�y c�ng nghiệp v� c�y ăn quả L�m Đồng l� đơn vị được đổi t�n từ Trung t�m nghi�n cứu thực nghiệm ch� L�m Đồng (năm 2003) n�n những c�ng tr�nh nghi�n cứu trong những năm qua tập trung chủ yếu cho ng�nh ch�. Nhiều kết quả nghi�n cứu của Trung t�m đ� đ�ng g�p rất lớn cho việc định hướng ph�t triển ng�nh ch� của tỉnh.

Những đề t�i, dự �n c� kết quả v� ứng dụng nổi bật trong thời gian qua l�:

1. Đề t�i cấp tỉnh �Khảo nghiệm c�c giống ch� c� triển vọng tại L�m Đồng� (1998 - 2001)

Đ� nghi�n cứu v� chọn lọc được 4 giống ch� triển vọng trong nước l� TB14, LĐ97, PH1, LDP1 th�ch nghi với điều kiện đất đai, kh� hậu L�m Đồng. Đ�y l� c�c giống được tỉnh cho ph�p d�ng l�m giống chủ lực thay thế c�c giống cũ đ� tho�i h�a, năng suất thấp, hiệu quả k�m.

Từ kết quả của đề t�i, năm 2002 - 2005, Trung t�m đ� nh�n giống với số lượng lớn trồng ở c�c v�ng ch� trọng điểm trong tỉnh.

Vườn ch� LDP1 tại Trung t�m Nghi�n cứu
Chuyển giao kỹ thuật (th�ng 8/2000)

Từ diện t�ch ch� c�nh năm 1997 l� 3%, đến nay đ� đạt 28,6%. Với kết quả của đề t�i, Trung t�m đ� chuyển giao giống LĐ97 ra trồng tại tỉnh Nghệ An với diện t�ch
500 ha thay thế diện t�ch trồng c�y thuốc phiện v�ng n�i ph�a T�y Nghệ An đạt kết
quả tốt.

Đối với c�c giống ch� nhập nội, đề t�i đ� chọn lọc được c�c giống ch� c� năng suất v� chất lượng tốt để sản xuất ch� cấp cao như Kim Tuy�n, Ngọc Th�y, Tứ Qu�, Olong. C�c giống n�y c� hiệu quả kinh tế cao v� hiện nay đang được trồng phổ biến tại c�c v�ng ch� trọng điểm của tỉnh, với diện t�ch tr�n 2.500 ha.

2. Đề t�i cấp tỉnh �Nghi�n cứu ứng dụng chuyển giao kỹ thuật tạo c�y ch� gh�p c� năng suất v� phẩm cấp cao� (1999 - 2000)

Từ chủ trương của tỉnh L�m Đồng định hướng ph�t triển ng�nh ch� L�m Đồng đến năm 2010 định h�nh
26.000-28.000 ha, trong đ� ch� c�nh, ch� gh�p giống mới chiếm 50% diện t�ch.

 L�m Đồng c� 30% diện t�ch canh t�c c� độ dốc >15^O, kh�ng thuận lợi cho việc tưới ti�u v�o m�a kh�. Việc t�m giống ch� c� khả năng chịu hạn, ph�t triển tr�n v�ng đất c� địa h�nh cao, dốc l� cần thiết.

Do vậy, giải ph�p gh�p ch� nhằm tạo ra c�y giống c� bộ rễ cọc chịu hạn v� phần th�n l� c� năng suất cao, chất lượng tốt trồng tr�n diện t�ch đồi dốc, hạn chế nước tưới. Với kỹ thuật nh�n giống ch� bằng phương ph�p gh�p c� những đặc điểm ưu việt l� khắc phục hạn chế của bộ rễ ch� gi�m bằng c�nh c� khả năng chịu hạn k�m, c�y ch� gh�p c� hệ thống rễ cọc l�m tăng tuổi thọ của c�y, c� t�nh chịu hạn sử dụng trồng những v�ng đất c� địa h�nh cao, dốc v� khả năng nước tưới kh� khăn, tạo điều kiện cho việc mở rộng diện t�ch.

3. Đề t�i cấp tỉnh �Khảo nghiệm c�c giống ch� nhập nội từ Trung Quốc v� Indonesia trong điều kiện kh� hậu đất đai L�m Đồng� (2001 - 2005)

Kết quả bước đầu đ� chọn lọc được 4 giống ch� c� triển vọng tại L�m Đồng l� Keo Am T�ch, Ph�c V�n Ti�n, H�ng Đỉnh Bạch, Cinirual 143.

- Dự thảo quy tr�nh kỹ thuật trồng, chăm s�c c�c giống ch� nhập nội với y�u cầu kỹ thuật trồng, chăm s�c kh�c hẳn so với ch� địa phương; l� cơ sở để tham mưu cho ng�nh tiếp tục x�y dựng ho�n chỉnh quy tr�nh kỹ thuật trồng, chăm s�c c�c giống ch� nhập nội tại tỉnh L�m Đồng.

- L�m phong ph� th�m tập đo�n c�c giống ch� tại L�m Đồng. T�m được c�c giống ch� c� năng suất, chất lượng tốt th�ch nghi với điều kiện đất đai, kh� hậu L�m Đồng nhằm sản xuất v� chế biến ra c�c loại ch� đặc sản phục vụ thị trường trong nước v� xuất khẩu.

4. Đề t�i cấp bộ �X�y dựng m� h�nh sản xuất ch� an to�n chất lượng cao tại L�m Đồng� (2004 - 2006)

Kết quả đ� điều tra, đ�nh gi� hiện trạng sản xuất v� chất lượng ch� tại L�m Đồng về tập qu�n canh t�c, đất đai, nguồn nước, ph�ng trừ s�u bệnh, m�y m�c thiết bị, phương ph�p chế biến.

X�y dựng c�c c�ng thức ph�n b�n, phương ph�p ph�ng trừ s�u bệnh hợp l�, an to�n cho người sử dụng.

X�c định c�ng thức ph�n b�n cho c�y ch�; đề ra biện ph�p ph�ng trừ s�u, bệnh tổng hợp, c�c loại thuốc bảo vệ thực vật sinh học hiệu quả để đảm bảo vườn ch� sinh trưởng b�nh thường khi sản xuất ch� an to�n.

5. Đề t�i cấp bộ �Nghi�n cứu gi� thể dinh dưỡng cho bầu ươm ch� tại L�m Đồng� (2003 - 2004)

Kết quả đ� x�c định tỷ lệ phối trộn c�c nguy�n liệu l�m bầu ươm c�y giống ch� c�nh, g�p phần n�ng cao chất lượng c�y giống, r�t ngắn thời gian v� n�ng cao tỷ lệ xuất vườn.

Tận dụng nguy�n liệu sẵn c� ở địa phương để phối trộn dinh dưỡng cho bầu ươm ch�, n�ng cao chất lượng v� tỷ lệ xuất vườn c�y giống ch� c�nh.

6. Tham gia đề t�i cấp tỉnh �X�y dựng th� điểm v�ng nguy�n liệu ch� an to�n tr�n địa b�n thị x� Bảo Lộc tỉnh L�m Đồng�
(2004 - 2006)

Đề t�i khảo s�t hiện trạng tập qu�n sản xuất v� đ�nh gi� chất lượng nguy�n liệu ch� khu vực Bảo Lộc qua việc điều tra tập qu�n canh t�c; ph�n t�ch dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, h�m lượng kim loại nặng, h�m lượng NO₃ trong b�p ch� tươi; bổ sung c�c biện ph�p ph�ng trừ tổng hợp dịch hại tr�n ch�; x�y dựng quy tr�nh canh t�c ch� an to�n.

Chuyển giao kỹ thuật đến từng n�ng hộ, n�ng cao nhận thức, kỹ năng của người d�n về th�m canh vườn ch� theo hướng c�ng nghệ cao, c� chất lượng an to�n cho người sử dụng.

Nh�n rộng v�ng nguy�n liệu ch� an to�n tr�n to�n thị x� Bảo Lộc, n�ng cao uy t�n thương hiệu ch� của tỉnh L�m Đồng, đ�p ứng nhu cầu ng�y c�ng cao về chất lượng sản phẩm đồng thời n�ng cao hiệu quả kinh tế - x� hội - m�i trường cho c�c v�ng nguy�n liệu ch� trong to�n tỉnh.

7. Đề t�i cấp bộ �Nghi�n cứu t�nh th�ch ứng c�c giống ch� nhập nội v�o Việt Nam năm 2000� (Hợp t�c nghi�n cứu với Viện Khoa học Kỹ thuật N�ng L�m nghiệp miền n�i ph�a Bắc) (2000 - 2004)

Đề t�i đ� x�c định đặc điểm sinh học của từng giống ở c�c v�ng sinh th�i kh�c nhau.

Đ�nh gi� c�c chỉ ti�u cơ bản về sinh trưởng v� ph�t triển của c�y ch� nhập nội tại tỉnh L�m Đồng.

Điều tra kh� hậu, đất đai c�c v�ng trồng khảo nghiệm.

Đề xuất c�c giống triển vọng để tiếp tục khảo nghiệm c� kết quả đưa ra sản xuất.

8. Dự �n cấp bộ �Sản xuất thử nghiệm c�y giống ch� gh�p ph� hợp với v�ng đất dốc L�m Đồng�  (2002 - 2005)

Kết quả của dự �n c� t�nh thực tiễn cao, gi�p cho ng�nh ch� L�m Đồng ng�y c�ng ph�t triển theo hướng bền vững, x�y dựng quy tr�nh c�ng nghệ ho�n chỉnh tạo c�y
ch� gh�p.

Từ kỹ thuật nh�n giống n�y đ� g�p phần tạo c�y ch� c� khả năng chịu hạn v� thay thế dần diện t�ch c� ph� k�m hiệu quả. Kỹ thuật tạo c�y ch� gh�p c� � nghĩa khoa học v� thực tế rất quan trọng; g�p phần thay đổi nhanh diện t�ch ch� cũ đ� bị tho�i h�a.

9. Đề t�i cấp tỉnh �Nghi�n cứu quy tr�nh quản l� dinh dưỡng cho một số giống ch� trồng phổ biến ở L�m Đồng�

Đề t�i đ� x�c định được chế độ đầu tư ph�n b�n hợp l�, mang lại năng suất cao, chất lượng tốt, đem lại lợi nhuận cao, ổn định v� n�ng cao đời sống cho người trồng ch�, gi�p ng�nh ch� ph�t triển theo hướng bền vững.

- X�c định được hiệu quả của việc sử dụng kết hợp c�c loại ph�n hữu cơ v� v� cơ, c� t�nh đến sự kết hợp h�i h�a giữa ph�n b�n ch�nh với c�c chế phẩm ph�n b�n bổ sung tr�n l�.

- X�y dựng quy tr�nh quản l� dinh dưỡng tổng hợp nhằm tăng năng suất, chất lượng, ph� hợp với giống ch�, điều kiện đất đai, kh� hậu ở L�m Đồng.
 

phan QuỐc H�ng

Trung t�m Nghi�n cứu v� Chuyển giao kỹ thuật

C�y c�ng nghiệp v� C�y ăn quả tỉnh L�m Đồng