Tiếp quản Trung t�m Nghi�n cứu Nguy�n tử Đ� Lạt từ năm 1976, Viện Nghi�n cứu Hạt nh�n, một cơ quan nghi�n cứu khoa học của Trung ương được vinh dự đ�ng tr�n địa b�n th�nh phố Đ� Lạt, tỉnh L�m Đồng. Với thiết bị ch�nh l� L� phản ứng Hạt nh�n duy nhất của nước ta hiện nay, Viện Nghi�n cứu Hạt nh�n đảm tr�ch 5 nhiệm vụ
ch�nh l�:

+ Quản l�, vận h�nh an to�n v� khai th�c c� hiệu quả L� phản ứng;

+ Tiến h�nh nghi�n cứu khoa học, triển khai ứng dụng c�c kỹ thuật Hạt nh�n v� đồng vị ph�ng xạ phục vụ ph�t triển kinh tế - x� hội của đất nước;

+ Kh�ng ngừng tăng cường tiềm lực về cơ sở vật chất kỹ thuật, nh�n lực để tr�nh tụt hậu, từng bước n�ng cấp, đ�p ứng nhu cầu ph�t triển trước mắt cũng như l�u d�i của ng�nh v� x� hội;

+ Đảm bảo an to�n cho mọi hoạt động của Viện, đồng thời hỗ trợ c�c cơ sở bức xạ trong nước đảm bảo an to�n, bảo vệ m�i trường; đ�ng g�p v�o sự chấp nhận của x� hội đối với khoa học - c�ng nghệ Hạt nh�n, hướng tới chương tr�nh ph�t triển điện Hạt nh�n v� mở rộng quy m� ứng dụng kỹ thuật Hạt nh�n v�o đời sống kinh tế - x� hội. Tham gia thực hiện Chiến lược ứng dụng năng lượng Nguy�n tử v� mục đ�ch h�a b�nh đến năm 2020;

+ Mở rộng hợp t�c trong v� ngo�i nước để trao đổi khoa học, sản phẩm dịch vụ v� chuyển giao kỹ thuật, c�ng nghệ Hạt nh�n...

Trong qu� tr�nh hoạt động, Viện lu�n nhận được sự quan t�m, gi�p đỡ của c�c cấp l�nh đạo của tỉnh L�m Đồng, th�nh phố Đ� Lạt v� c�c sở, ban, ng�nh trong tỉnh, đặc biệt l� sự hợp t�c c� hiệu quả với Sở KHCN L�m Đồng.

L� phản ứng Hạt nh�n Đ� Lạt đ� trải qua 25 năm vận h�nh kể từ ng�y được kh�i phục v� n�ng cấp từ l� phản ứng TRIGA Mark II trước đ�y. Trong 25 năm qua, L� phản ứng đ� c� tr�n 32.000 giờ hoạt động an to�n v� khai th�c c� hiệu quả. Nhờ L� phản ứng v� c�c thiết bị c�ng nghệ kh�c, Viện Nghi�n cứu Hạt nh�n đ� nghi�n cứu điều chế th�nh c�ng khoảng 30 chủng loại đồng vị ph�ng xạ v� dược chất đ�nh dấu d�ng cho y tế c�ng c�c ng�nh kinh tế kỹ thuật kh�c. Đến nay, Viện đ� cung cấp tr�n 3.500 Ci đồng vị ph�ng xạ c�c loại cho
23 cơ sở y học Hạt nh�n trong cả nước, phục vụ chẩn đo�n v� điều trị bệnh cho khoảng 300.000 bệnh nh�n/năm. Viện đ� x�y dựng v� �p dụng một tổ hợp khoảng 20 kỹ thuật ph�n t�ch kh�c nhau, cho ph�p x�c định một phạm vi rộng khoảng 70 chỉ ti�u nguy�n tố, hợp phần, th�nh phần kh�c nhau của c�c mẫu vật: c�ng nghiệp, n�ng nghiệp, địa chất, m�i trường� Mỗi năm cung cấp cho c�c ng�nh khoảng 40.000 chỉ ti�u ph�n t�ch kh�c nhau. Viện cũng đ� nghi�n cứu ứng dụng th�nh c�ng c�ng nghệ đ�nh dấu ph�ng xạ, c�ng nghệ d�ng c�c đồng vị m�i trường v� nguồn k�n trong c�ng nghiệp, đặc biệt l� c�ng nghiệp dầu kh�, giao th�ng đường thủy, đ�nh gi� bồi lắng v� ảnh hưởng x�i m�n lưu vực c�c hồ chứa thủy điện, thủy lợi v� x�i m�n đất; nghi�n cứu, triển khai c�ng nghệ bức xạ trong bảo quản thực phẩm, khử tr�ng dụng cụ y tế v� biến t�nh vật liệu, chế tạo nhiều chế phẩm từ c�c nguồn nguy�n liệu tự nhi�n, th�n thiện m�i trường phục vụ n�ng nghiệp, y tế v� bảo vệ m�i trường; sử dụng bức xạ gamma g�y k�ch th�ch, đột biến kết hợp nu�i cấy In vitro tạo giống c�y trồng mới; triển khai c�ng nghệ nu�i trồng nấm dược liệu, thực phẩm v� bảo tồn nguồn gen thực vật qu� hiếm; ph�t triển th�nh c�ng c�c phương ph�p định liều lượng v� kiểm so�t an to�n bức xạ. Viện được Bộ KHCN ủy quyền tiến h�nh c�c dịch vụ kỹ thuật về an to�n bức xạ; trạm quan trắc m�i trường ở Đ� Lạt v� th�nh phố Hồ Ch� Minh do Viện quản l� được Bộ KHCN, Bộ T�i nguy�n v� M�i trường c�ng nhận l� trạm chuy�n đề thuộc Mạng lưới quan trắc m�i trường quốc gia. Viện cũng thiết kế, chế tạo v� bảo tr� thiết bị điện tử để hỗ trợ c�c ng�nh sử dụng đồng vị ph�ng xạ. Viện l� một cơ sở tham gia đ�o tạo c�n bộ chuy�n ng�nh vật l� l� thuyết, vật l� Hạt nh�n, h�a, sinh ph�ng xạ, h�a v� cơ, h�a ph�n t�ch v� an to�n bức xạ�

� thức được vinh dự v� tr�ch nhiệm đứng ch�n tr�n địa b�n Đ� Lạt, Viện Nghi�n cứu Hạt nh�n thực sự coi việc tham gia nghi�n cứu v� triển khai tiến bộ KHCN phục vụ ph�t triển kinh tế - x� hội của địa phương l� một bộ phận hữu cơ, thường xuy�n trong nhiệm vụ ch�nh trị của m�nh v� lu�n c� � thức tăng cường t�nh sẵn s�ng đ�p ứng trước y�u cầu của tỉnh. Trong qu� tr�nh hoạt động, bằng kinh ph� sự nghiệp khoa học, Viện đ� thực hiện nhiều đề t�i, dự �n thuộc c�c chương tr�nh cấp Nh� nước, cấp Bộ v� cấp Viện li�n quan đến phục vụ nhu cầu của tỉnh như nghi�n cứu, sản xuất v� cung cấp c�c chất đồng vị ph�ng xạ cho Khoa Y học Hạt nh�n của Bệnh viện tỉnh; nghi�n cứu x�c định h�m lượng iốt c� trong th�nh phần thức ăn của d�n ch�ng v�ng Đầm R�n, Lạc Dương; nghi�n cứu v� sản xuất chế phẩm tăng trưởng thực vật T&D v� chế phẩm trị nấm bệnh OLICIDE phục vụ n�ng nghiệp; ứng dụng kỹ thuật ph�n t�ch Hạt nh�n để x�c định th�nh phần vi lượng trong khẩu phần thức ăn của b� sữa v� g� c�ng nghiệp; nghi�n cứu x�c định th�nh phần c�c nguy�n tố đất hiếm trong c�y ch�; nghi�n cứu ph�n t�ch chất lượng nước sinh hoạt của một số v�ng trong tỉnh; triển khai kỹ thuật sơn phủ bề mặt bằng tia cực t�m phục vụ cho c�c sản phẩm in ấn; nghi�n cứu tạo ra c�c chế phẩm phục vụ n�ng nghiệp; c�c hoạt động theo d�i v� nghi�n cứu ph�ng xạ m�i trường v� � nhiễm m�i trường khu vực Đ� Lạt�

Thực hiện Nghị quyết Trung ương 2 kh�a VIII về định hướng chiến lược ph�t triển khoa học - c�ng nghệ, Viện Nghi�n cứu Hạt nh�n v� UBND tỉnh L�m Đồng đ� k� kết văn bản hợp t�c nhằm đẩy mạnh c�ng t�c nghi�n cứu phục vụ ph�t triển kinh tế - x� hội của tỉnh nh�. Th�ng qua sự quản l� trực tiếp của Sở KHCN, trong giai đoạn từ 1998 - 2008, Viện Nghi�n cứu Hạt nh�n đ� tham gia thực hiện 12 đề t�i, dự �n sản xuất thử nghiệm với tổng kinh ph� l� 1.330 triệu đồng (trong đ� c� 8 đề t�i nghi�n cứu v� 4 dự �n sản xuất thử nghiệm c� thu hồi kinh ph�) gồm:

+ 3 đề t�i �D�ng kỹ thuật đồng vị tự nhi�n v� nh�n tạo x�c định tốc độ bồi lấp c�c c�ng tr�nh thủy tr�n địa b�n tỉnh� (1998 - 2000)

+ Đề t�i �Chuyển giao quy tr�nh c�ng nghệ nu�i trồng nấm Linh chi tr�n địa b�n tỉnh� (1999) v� triển khai dự �n sản xuất thử nghiệm (2001 - 2002)

+ Đề t�i �X�y dựng quy tr�nh chế biến thức ăn gia s�c, ph�n b�n sinh h�a hữu cơ, gi� thể nu�i trồng c�y cảnh bằng phương ph�p l�n men sinh học từ c�c phế thải n�ng nghiệp như b� m�a, vỏ c� ph� (2003) v� triển khai dự �n sản xuất thử nghiệm
(2004 - 2005)

+ Đề t�i �Nghi�n cứu sản xuất vật liệu polyme trương nước để ứng dụng tr�n một số diện t�ch c�y trồng v�ng kh� hạn của tỉnh� (2003 - 2004) v� dự �n sản xuất thử nghiệm (2006 - 2008)

+ Dự �n sản xuất thử nghiệm �Nghi�n cứu x�y dựng quy tr�nh sản xuất c�y giống hoa địa lan� (2005 - 2007)

+ Đề t�i �Nghi�n cứu hiện tượng sai h�nh nhiễm sắc thể đối với một số d�n cư thuộc huyện L�m H�� (2000)

+ Đề t�i �Điều tra � nhiễm nước hồ Xu�n Hương v� đề xuất c�c giải ph�p khắc phục� (2004 - 2005)

Như vậy, việc triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 2 (kh�a VIII) v� Nghị quyết 9/NQ-TU của Tỉnh ủy (kh�a VI) đ� tạo ra bước ph�t triển nhảy vọt trong sự đ�ng g�p của Viện Nghi�n cứu Hạt nh�n v�o chương tr�nh KHCN của tỉnh. Một số kết quả ti�u biểu c� thể n�u ra như sau:

- Nghi�n cứu, đ�nh gi� tốc độ bồi lấp l�ng hồ thủy điện, thủy lợi: Tuyền L�m, Đạ Tẻh, Đa H�m, t�y Di Linh, Pr�, Chiến Thắng, Đa Nhim v� ảnh hưởng của qu� tr�nh x�i m�n v�ng lưu vực c�c hồ bằng kỹ thuật đồng vị m�i trường, đề xuất giải ph�p giảm thiểu bồi lắng, tăng tuổi thọ c�c c�ng tr�nh thủy;

- Nghi�n cứu, ứng dụng quy tr�nh nu�i trồng, sản xuất nấm Linh chi phục vụ ph�t triển nguồn dược liệu qu� của tỉnh
L�m Đồng;

- X�y dựng quy tr�nh sản xuất nấm Mỡ, nấm Linh Chi v� chuyển giao sản xuất ở quy m� hộ gia đ�nh;

- Ho�n thiện quy tr�nh chế biến thức ăn gia s�c v� ph�n b�n sinh h�a hữu cơ bằng phương ph�p l�n men sinh học c�c phế thải n�ng nghiệp;

- Nghi�n cứu sản xuất gi� thể tổng hợp phục vụ trồng hoa lan v� c�c lo�i c�y cảnh c� gi� trị kinh tế ở L�m Đồng;

- Nghi�n cứu chế tạo vật liệu polyme giữ nước bằng kỹ thuật biến t�nh bức xạ gamma v� sản xuất thử nghiệm, ứng dụng tr�n một số c�y trồng v�ng kh� hạn L�m Đồng;

- Nghi�n cứu chế tạo c�c chế phẩm k�ch th�ch tăng trưởng v� ph�ng trừ nấm bệnh thực vật, xử l� nước thải;

- Ứng dụng c�c tiến bộ c�ng nghệ sinh học để nh�n nhanh giống hoa địa lan sạch bệnh tại L�m Đồng;

- Đ�nh gi� chất lượng nước, đất, kh�ng kh� v� gi�m s�t ph�ng ph�ng xạ tr�n địa
b�n tỉnh;

- Kiểm nghiệm dư lượng thuốc bảo vệ thực vật v� kim loại nặng trong n�ng sản, thực phẩm phục vụ cho chương tr�nh sản xuất, ti�u thụ v� xuất khẩu rau an to�n;

- Cung ứng đồng vị ph�ng xạ cho khoa Y học Hạt nh�n, Bệnh viện Đa khoa tỉnh với lượng khoảng 10 Ci/năm, phục vụ chẩn đo�n v� điều trị cho khoảng 10.000 bệnh nh�n/năm;

- Đo, quản l� an to�n bức xạ cho nh�n vi�n bức xạ, kiểm định chất lượng m�y
X-quang, tập huấn v� kiểm so�t an to�n bức xạ ở c�c cơ sở X-quang y tế trong tỉnh;

- Tham gia c�c Hội đồng thẩm định c�ng nghệ, đ�nh gi� t�c động m�i trường, phản biện v� đ�nh gi� thuyết minh, nghiệm thu c�c dự �n ph�t triển, đề t�i nghi�n cứu cấp tỉnh; tham gia c�c sinh hoạt học thuật, b�o c�o chuy�n đề về KHCN.

Trong những năm tới, tập thể c�c c�n bộ khoa học v� kỹ thuật của Viện Nghi�n cứu Hạt nh�n sẽ tiếp tục phấn đấu ph�t huy khả năng v� t�m huyết, mở rộng sự hợp t�c, sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực, đ�ng g�p hữu hiệu v� c� chất lượng hơn v�o c�c chương tr�nh KHCN, ph�t triển kinh tế - x� hội v� đ�o tạo nguồn nh�n lực của đất nước n�i chung v� của L�m Đồng n�i ri�ng. Trước mắt, Viện sẽ tham gia v�o dự �n x�y dựng Trung t�m khu vực về y học Hạt nh�n v� xạ trị phục vụ chẩn đo�n, điều trị bệnh bằng c�c kỹ thuật Hạt nh�n; dự �n x�y dựng Trung t�m ph�n t�ch v� kiểm định tại Viện Nghi�n cứu Hạt nh�n đạt ti�u chuẩn quốc tế phục vụ cho c�c nhiệm vụ của địa phương, khu vực T�y Nguy�n v� duy�n hải miền Trung trong c�ng t�c ph�n t�ch - kiểm nghiệm - kiểm định n�ng sản, h�ng h�a xuất nhập khẩu, đảm bảo vệ sinh an to�n thực phẩm v� bảo vệ m�i trường�

PGS.TS. NguyỄn NhỊ ĐiỀn

Viện trưởng Viện nghi�n cứu Hạt nh�n Đ� Lạt