Trang trước || Mục lục || Trang sau
LEO
NÚI LÂM VIÊN NHỚ RỪNG ĐÀ LẠT
Địa
hình bình sơn còn tạo ta cho khách du lịch Đà Lạt cái thú trèo
núi Lâm Viên, dạo chơi hoặc săn bắn trong rừng chân núi Lâm Viên.
Những hoạt động du lịch bổ ích, hấp dẫn này được thực hiện
chỉ cách trung tâm Đà Lạt chừng mười lăm cây số, với đường
đi lối lại thuận lợi, phong cảnh kỳ thú.
Núi
Lâm Viên có thể là một dạng núi sót, dài hơn 3 km, cắt xẻ dạng
răng cưa, lô xô trong mây một số đỉnh cao 2.000 m, cao hơn cả là
đỉnh Lâm Viên (2.165 m). Cùng với một loạt các đỉnh núi khác
cao trên 2.000 m người ta cho rằng trong các giai đoạn lịch sử
địa chất cổ xưa đã hình thành một bề mặt ở độ cao như vậy.
Sau rồi các hoạt động phá hủy của nội lực và ngoại lực đã cắt
xẻ làm đổ vỡ từng mảng của mặt bằng cao đó, cho đến nay chỉ
còn sót lại một số đỉnh rải rác đó đây như là những chòi
canh kiên cố của người khổng lồ. Từ chiếc chòi canh Lâm Viên
nhìn về thấy toàn cảnh bình sơn Đà Lạt hiện ra có dáng một
thung lũng mở rộng, trong đó thành phố Đà Lạt được xây dựng
với những kỹ thuật và nghệ thuật kiến trúc hiện đại ở trung tâm
của cái thung lũng cổ đó.
Ai
đã từng làm quen với nhiều núi cao, rừng sâu ở Việt Nam thì
khi leo núi Lâm Viên hẳn sẽ khắc sâu một ấn tượng không thể nào
quên, đó là thảm rừng thông thuần loại. Có biết bao nhiêu câu
hỏi hóc búa được đặt ra xung quanh khu vực rừng thông đặc biệt
này: Giữa xứ sở nhiệt đới rừng thông xuất hiện từ bao giờ? Thông
bản địa, hay thông từ đâu tới? Rừng thông tự nhiên hay rừng
trồng?... Nhưng thôi, chắc bạn đồng ý những chuyện rắc rối
đó để trả lại cho các nhà nghiên cứu sinh vật. Tò mò một chút,
lúc các bạn ngồi nghỉ cùng nhau trên một phiến đá lớn phô ra
trên sườn núi, bạn hãy đem nhánh thông đã ngắt từ cao nguyên
Di Linh ra đối chiếu thử. Bạn sẽ thấy từ mỗi cuống lá thông này
mọc ra hai nhánh lá như đôi râu con sén tóc. Người ta gọi nó
là thông hai lá (Pinus merkusina) còn thông Lâm Viên là thông
ba lá (Pinus khasya). Thông hai lá thường mọc trên địa hình
tương đối bằng phẳng hay hơi lượn sóng, trên lớp đất cát
hay đất feralit mỏng do đá phiến phong hóa ra, có khi nó mọc cả
trên đất bazan ẩm hơn và có lớp kết von. Tuy là loài lá kim,
song thông hai lá không ưa nhiệt độ thấp nên chúng thường mọc
ở vành đai thấp dưới 1.000m. Tuyệt đại bộ phận diện tích rừng
thông hai lá tập trung trên cao nguyên Di Linh. Chúng dễ dàng tái
sinh dưới tán rừng thông hay một số loại rừng thứ sinh khác.
Trong khi đó thông ba lá là loài cây ưa sáng, đòi hỏi đất
thoát nước tốt và không chịu được nhiệt độ cao. Chính vì thế
chúng mọc tốt ở trên các sườn núi và trên các đường đỉnh
núi có độ cao từ 1.000 m đến 1.800 m. Bình sơn Đà Lạt là
địa bàn có điều kiện tối cần đối với thông ba lá.
Dạo
chơi trong rừng thông ba lá quả là thú vị, bởi lẽ dưới tán rừng
lá kim này vừa đủ sáng lại vừa đủ mát, đủ khô và đủ thoáng.
Rừng tuy cũng có thể có tới bốn tầng nhưng không rậm rịt, âm
u như quang cảnh của các rừng rậm nhiệt đới lá rộng mà ta thường
gặp ở các khu vực núi thấp khác. Rừng ở đây có tầng trên cùng
là tầng cây thông, tuy tán giao nhau nhưng ánh sáng mặt trời vẫn
dễ dàng lách qua kẽ lá, cành cây, chiếu dọi xuống đến tận mặt
đất. Tầng thứ hai là tầng cây gỗ nhỏ, chỉ loáng thoáng một vài
loài ưa lạnh như sồi, giẻ. Sức sống không mãnh liệt lắm. Tầng
cây bụi cũng rất thưa thớt, còn dưới cùng là một thảm cỏ mịn
màng, sạch sẽ đi rất êm chân.
Nói
đến thông tức là nói đến một nét đặc trưng cơ bản của thiên
nhiên Đà Lạt. Có tài liệu kể rằng A. Yersin là người có công
phát hiện ra địa bàn và khai sinh ra thành phố Đà Lạt vào những
năm 1892-1893. Nếu cho rằng điều đó là sự thực thì bạn hãy thử
nghĩ xem cái gì ở đây đã có sức hút mãnh liệt đầu tiên
đối với viên thầy thuốc trẻ đầy tài năng này? Phải chăng trước
hết đó là thông? Đối với một thầy thuốc người châu Âu giữa
bầu trời nắng lửa của vùng nhiệt đới mà bắt gặp một rừng thông
bạt ngàn hàng chục vạn hecta, gần như thuần loại thì quả là bước
tới một "thiên đường"! Dưới con mắt của nhà bác học
Yersin, rừng thông không chỉ có ý nghĩa gợi lên những hình ảnh,
những tình cảm da diết về quê hương xứ sở, không chỉ có vẻ
đẹp về mặt hình thức mà môi trường của rừng thông với bầu
không khí ngát mùi thơm térébenthine là điều kiện lý tưởng
trong việc bồi dưỡng sức khỏe cho con người. Lại nữa, mặc dù ở vĩ độ 11 độ 57 phút bắc của vùng nhiệt đới, nhưng do ở
độ cao trên 1.500m nên bầu trời Đà Lạt lúc nào cũng thoáng đãng, mát mẻ,
khô ráo, dễ chịu với nhiệt độ trung bình tháng không thấp dưới 16 độ C
nhưng cũng không vượt quá 20 độ C. Theo y học thì điều kiện khí hậu của
mùa xuân vĩnh cửu này không chỉ làm cho con người tăng thể lực, mà còn làm
thư giãn thần kinh, tinh thần sảng khoái và từ đó tình cảm cũng trở nên
cởi mở, dịu dàng. Một người nào đó đã nghĩ ra một cách lý giải rất hóm
hỉnh về địa danh "Đà Lạt". Họ cho rằng cái tên Đà Lạt là do Yersin đã khai
sinh ra bằng cách ghép các chữ đầu của một câu tiêu ngữ bằng tiếng La tinh "Dat Aliis Laetitiam Aliis
Temperiem", nghĩa là "đem cho người này nguồn vui, cho kẻ nọ thời tiết
tốt". Chữ Dalat sau được người Việt Nam đọc trái đi là Đà Lạt. Chính do
phát kiến này mà người Pháp tiến hành xây dựng thàh phố "Paris thu nhỏ",
một thành phố nghỉ mát hiện đại, tráng lệ trong rừng thông, phục vụ các
quan chức Pháp trong các tháng không về được "chính quốc".
Có
thể nói một cách không quá rằng vì có rừng thông nên có
thành phố Đà Lạt và có thành phố Đà Lạt làm cho rừng thông
phát huy đầy đủ tính năng, tác dụng của nó. Trước mắt và lâu
dài việc khai thác, chế biến gỗ, nhựa thông là một trong những
phương hướng kinh tế quan trọng góp phần quyết định sự tồn tại
và phát triển của thành phố Đà Lạt. Khách du lịch qua thăm chợ
Đà Lạt thường tập trung nhiều nhất vào những quầy hàng mỹ phẩm
lưu niệm làm bằng gỗ thông của những người thợ thủ công tài
hoa, những nghệ nhân có đôi bàn tay vàng. Bạn có thể tìm thấy
trong các quầy hàng lưu niệm này những hình mẫu nhà đặc biệt
của thành phố Đà Lạt, những chiếc hộp đồ khâu thêu, những hộp
đồ phấn son, hộp bút, bìa anbom, bìa lịch v.v... mỗi thứ một vẻ
đẹp riêng, tất cả đều được khắc chạm đen hoặc in hoa màu trên
nền gỗ thông nhẵn bóng véc ni ánh vàng. Khách có thể phải đắn
đo, suy tính xem nên mua vật lưu niệm nào thích hợp nhất với người
mà mình định tặng song có một chi tiết mà không khách hàng nào
chịu bỏ qua, đó là đòi hỏi trên vệt lưu niệm phải có hai chữ
?Đà Lạt?, mặc dầu nếu như không có hai chữ đó thì mặt hàng
mỹ phẩm của Đà Lạt cũng không bao giờ có thể lẫn lộn với sản
phẩm mỹ nghệ của các địa phương khác. Thế nhưng cũng như hoa
Đà Lạt, đồ mỹ phẩm của thành phố du lịch nổi tiếng này không
thể chỉ trông vào khách hàng nội địa mà phải tìm cách đi xa
hơn, sang thị trường các nước ngoài. Muốn vậy không những cần
phải chú ý hơn tới các mặt hàng mà còn rất cần giải quyết vấn
đề bảo hành các mỹ phẩm, vấn đề bao bì sao cho có thể sử dụng
tương đối bền trong những điều kiện, khí hậu khác với á nhiệt
đới trên cao nguyên của Đà Lạt.
Đà
Lạt là thành phố trong rừng thông. Vắng bóng cây thông Đà Lạt
sẽ như một cơ thể mất linh hồn. Mọi người dân Đà Lạt đã ý
thức rất rõ điều này. Vì vậy trong thời kỳ địch tạm chiếm
đã có lúc bọn Mỹ định phá rừng thông, thực hiện chính sách
"khai quang", lập tức chúng đã vấp phải làn sóng công phẫn
của nhân dân, của các nhà trí thức Đà Lạt ầm ầm nổi dậy như
sóng trào, thác đổ. Hàng loạt cuốn sách, bài báo liên tiếp xuất
hiện, kịch liệt phản đối hành động man rợ của kẻ địch. Đồng
bào khẳng định rằng phá hủy rừng thông là xúc phạm tới hồn
thiêng của quê hương xứ sở. Quả vậy, cùng trăn trở với những
cái Đà Lạt cần phải có thì mới có thể nhận thức đúng đắn
vị trí của cây thông trên bình sơn Đà Lạt, ít ra cũng phải tính
tới ý nghĩa kinh tế, ý nghĩa du lịch và ý nghĩa khoa học của nó.