Trang trước  ||  Mục lục  || Trang sau

THÀNH PHỐ TRONG LÒNG THUNG LŨNG CỔ

Các "bậc thang trời" từ các nẻo đường dẫn đến "xứ hoa đào" đã nói với chúng ta điều gì?

Tài liệu địa chất lịch sử cho biết rằng lãnh thổ nước ta đã tồn tại như là một bộ phận của khu vực Đông Nam Á cách đây hàng nghìn triệu năm. Sau đó các vận động kiến tạo hoạt động trở lại, lãnh thổ nhiều phen bị sụt lún tạo ta các "máng" sâu, nước biển tràn ngập vào. Trong những giai đoạn "hải tiến" này có một số mảng lục địa còn sót lại, nhô lên như những hòn đảo giữa đại dương bao la. Đó là những mảng nền cổ lớn: khối vòm sông chảy ở phía bắc và khối Công Tum ở phía nam.

Khối nền Công Tum là một bộ phận tách ra từ địa khối Inđônêxia, tràn sang cả lãnh thổ Lào, Campuchia, Thái Lan tạo dựng thành nền móng vững chắc cho lãnh thổ nước ta. Sau vận động Hecxini trong đại cổ sinh, bộ phận lãnh thổ này được mở rộng ra và được củng cố thêm bền vững. Đến vận động tân kiến tạo ở đây xuất hiện những đứt gãy sâu làm cho lục địa lại vỡ ra thành từng mảng lớn. Dọc theo các đứt gãy có mảng sụt nhiều, có mảng sụt ít, có mảng nâng lên theo quy luật bù trừ. Và thế là hình thành các bề mặt cao nguyên cao thấp khác nhau. Những bề mặt nguyên thủy này không bằng phẳng ngay đâu. Sau nhờ có dung nham bazan từ các đứt gãy sâu phun ra, chảy tràn trên mặt đất đá san lấp những chỗ lồi lõm, tạo ra những mặt bằng rộng lớn. Từ đá bazan này sau bị phân hủy rồi biến dần thành loại đất đỏ đặc biệt gọi là đất đỏ bazan. Cao nguyên Lâm Viên nhô cao hơn cả, không được dung nham bazan phủ kín như các cao nguyên thấp hơn. Trên bề mặt này hoạt động xâm thực, chia cắt diễn ra tương đối mạnh, tạo ra những quả đồi, dãy đồi trên núi khá dài với sườn khá dốc. Đồng thời cũng để lại những đỉnh núi sót cao trên 2.000 m, như là những chiếc chòi canh của người khổng lồ. Với hình thế địa hình khá phức tạp này một số tác giả dùng khái niệm "bình sơn Đà Lạt" để phân biệt với các cao nguyên khác của Tây Nguyên. Bình sơn Đà Lạt là một đơn vị lãnh thổ tự nhiên, trong khi thành phố Đà Lạt là một đơn vị lãnh thổ hành chính, do đó ranh giới giữa chúng hoàn toàn không trùng hợp.

Nhìn toàn cục ta thấy bề mặt bình sơn Đà Lạt có độ cao 1.600 m, thấp xuống 1.400 m ở phía nam. Giới hạn của nó về phía tây, bắc và đông là các dãy núi cao xấp xỉ 2.000 m. Như vậy bình sơn Đà Lạt có dạng một "thung lũng cổ". Chính cái hình thế thung lũng cổ này làm cho cấu trúc thành phố Đà Lạt có nét độc đáo khác thường. Toàn bộ thành phố không nằm trên một mặt bằng đồng nhất. Từ trên máy bay nhìn xuống thành phố Đà Lạt được xây dựng thành tầng, thành lớp trên những quả đồi, dãy đồi cao thấp khác nhau. Từ hồ Xuân Hương có thể coi là đáy thung lũng, chạy dài theo hướng đông bắc - tây nam. ở trung tâm thành phố, các đường phố, các dãy nhà, các toà biệt thự cứ xa dần, cao dần, càng xa, càng cao. Các tòa biệt thự trông càng thêm kiểu cách duyên dáng, như đứng biệt lập trên những quả đồi lớn, với những khu vườn rộng, cây cối xum xuê, những hàng rào xanh trồng tỉa công phu. Càng cao, càng xa trung tâm thành phố thật yên tĩnh, êm đềm, du khách có cảm giác đi từ cõi thực về với cõi mơ. Khách đi bộ muốn chuyển đường nhanh từ dãy phố nọ, lên dãy phố kia ở tầng cao phải leo những bậc thang xây bằng gạch hay bằng đá. Đi ô tô trong thành phố hoàn toàn có cảm giác như dạo chơi trong một công viên lớn. Khắp thành phố rợp bóng thông. Đi đâu cũng thấy vườn hoa, cây cảnh. Hoa trên cây cao, hoa dưới luống thấp, hoa leo trên hàng rào, trên tường lên tận mái ngói của các tòa biệt thự. Những con đường nhựa láng bóng hiện quanh các thảm cỏ xanh non, uốn lượn ngoằn ngoèo. Ngồi trên xe với trạng thái bồng bềnh, êm ru theo những con đường lượn sóng. Hình như đường phố không chủ trương dành cho xe đạp. Người đi xe đạp sẽ cảm thấy vừa nhọc mình, vừa dễ xảy ra tai nạn tên những con đường nhựa bóng, vừa lên xuống dốc liên tục lại vừa có độ vòng hẹp. Sự vắng bóng các loại xe đạp làm cho đường phố mất đi cái vẻ bộn bề, hỗn độn.

Mạng lưới giao thông ở Đà Lạt cũng thật đặc sắc. Trừ một vài đoạn đường như Phù Đổng Thiên Vương, Hai Bà Trưng, Ngô Quyền, Trần Hưng Đạo, Thi Sách, Lê Thái Tổ là tương đối bằng phẳng. Song chiều dài tối đa những đoạn đường này cũng chỉ đạt được từ hai đến bốn cây số. Còn lại tất cả đều là những con đường vòng vèo, uốn lượn ôm lấy các sườn đồi.

Từ hồ Xuân Hương, trung tâm thành phố các con đường tỏa về các ngả. Chúng không tạo nên mạng lưới ô vuông mà lại tạo thành như những mạng nhện nho nhỏ nối ghép vào nhau bằng những đường trục chính tỏa ra ba bề bốn phía.

Đường Phù Đổng Thiên Vương chạy lên hướng bắc dẫn đến khu vực hồ Đa Thiện và hồ Vạn Kiếp. Cả hai đều là những thắng cảnh đã được ghi nhận có thể kết hợp sản xuất với kinh doanh du lịch và xây dựng nơi vui chơi giải trí cho nhân dân thành phố. Tại khu vực hồ Đa Thiện đã có sẵn những đập nước và những trạm bơm với những bể chứa nước có gắn vòi bơm mang hình những đầu rồng quái dị. Các vòi bơm được bố trí đẹp mắt kết hợp một cách tinh tế giữa khung cảnh thiên nhiên với những kiến trúc giản dị, độc đáo làm cho phong cảnh càng trở nên hữu tình. Đứng dưới bầu trời Đà Lạt một chiều lộng gió mà ngỡ như đang đứng giữa thảo nguyên mênh mông một ngày xuân rực rỡ hoa đồng. ở độ cao này có thể nhìn bao quát cả thành phố từ phía bắc. Trước mắt ta hồ Xuân Hương hiện ra lấp loáng trong ánh nắng chiều. Quanh hồ lô xô bao nhiêu cao ốc và biệt thự, biệt điện. Nào Hotel Đà Lạt, khách sạn Palace, khách sạn Duy Tân, Ngọc Lan, dinh tổng thống, các công sở, nhà thờ, trường học, khu chợ v.v... Các khu dân cư nối nhau chạy thành hai vệt dài tạo nên hình một chữ "Y" nằm nghiêng. Đuôi chữ Y là khu vực bờ tây nam hồ Xuân Hương, càng xa trung tâm thành phố, số biệt thự càng giảm dần nhường chỗ cho những ngôi nhà gỗ rất xinh xắn mang một vẻ đẹp kín đáo rất riêng tư.

Nhìn lên hướng đỉnh Langbian ở phía bắc nhấp nhô những đồi cỏ, những vạt đồi thông non mới trồng xanh mướt. Đây là khu rừng bảo hộ có thể kết hợp tạo thành "khu săn bắn trong rừng thắng cảnh" hoặc khu "vườn quốc gia" phục vụ thú vui săn bắn của du khách, thực sự tiềm ẩn một khả năng du lịch đặc sắc, hoàn hảo.

Đại lộ Hùng Vương đi về hướng tây, nơi có thác Cam Ly, nằm cách trung tâm thành phố chưa đầy ba cây số. Đi qua Cam Ly chừng năm trăm mét, theo một con đường dốc với những bậc tam cấp lát đá dẫn lên ngọn đồi cao 1.517 m. ở đó có lăng quận công Long Mỹ. Lăng xây giữa một đồi thông mát lộng. Ngay cạnh đó, dưới chân đồi phía bắc, đồn điền Cam Ly nằm cạnh một sân bay.

Đường Huyền Trân Công Chúa chạy về hướng tây - nam nối tiếp đường Hùng Vương ở chỗ ngoặt trước trường tiểu học Yersin cách hồ Xuân Hương hai cây số. Sau khi vượt qua một khu dân cư đông đúc thuộc ấp Nam Thiện để đi vào khu rừng rậm thâm nghiêm, con đường chia làm ba ngả tỏa ra như những rẻ quạt bò ngoằn ngoèo luồn sâu vào các khu rừng. Từ đây chúng trở thành những con đường khai thác, chuyên chở gỗ, nhựa thông. Rải rác trong các cánh rừng, ven các lối đi có những biệt thự rất xinh xắn làm cho khu rừng bớt đi cái vẻ hoang sơ, nguyên thủy của nó. Trong rừng có nhiều suối nước, chỉ cách nhau mấy chục mét đã có thể bắt gặp một dòng suối trong xanh, rừng cây soi bóng bên bờ, tiếng suối chảy rì rầm lan truyền mọi ngả, ngỡ như mặt đất đang kể cùng rừng cây câu chuyện bất tận của nó. Đây là khu vực có nhiều rừng rậm, xen với rừng thông. Chắc chắn sẽ đáp ứng thỏa đáng yêu cầu cho những ai yêu thích thiên nhiên, yêu thích cái huyền bí kỳ ảo của những rừng cây, những suối nước chảy từ trên cao ngay trong thành phố.

Đường Triệu Việt Vương, Prenn và Hoàng Hoa Thám đi về hướng nam. Theo đường Triệu Việt Vương có thể ghé thăm dinh tổng thống ^(1).

  Đây là một tòa nhà lớn xây trên một đồi thông cao 1.535 m. Không hiểu vì tính chất đồ sộ, nguy nga của nó hay vì địa vị quan trọng của chủ nó xưa kia mà tòa nhà được đồng bào địa phương đặt tên là "biệt điện". Xa xa một chút xuống phía nam khu rừng ái ân nằm bên trái con đường. Đây là một rừng thông thưa, gió vi vu thổi vào không khí làn hương ngào ngạt nhẹ tênh tênh. Chẳng biết rừng ái ân có đẹp hơn các rừng thông khác? Song với cái tên mang đậm tính chất trữ tình, nó đã có sức gợi cảm mãnh liệt, ai lên Đà Lạt cũng muốn được một lần đến thăm.

Trang trước  ||  Mục lục  || Trang sau
Về đầu trang