 |
||||
|
|
15-12-1995 TRINH ĐƯỜNG Từ những vần thơ của Nguyễn Thông "Tam Phan tây khứ tiếp cùng hoang" và dấu chân thám hiểm của nhà khoa học lớn, bác sĩ Yersin ngày 21-6-1893, thì trên một nghìn sáu trăm mét cao nguyên Langbian, một thành phố được hình thành. Đó là Đà Lạt của chúng ta ngày nay, đã trăm năm sống mà vẫn còn nguyên tuổi dậy thì. "Dat alliis laetitium alliis temperriem" cho người này niềm vui, người kia sự mát lành, Đà Lạt có những tiềm năng vô tận về đất đỏ dung nham không ngừng gọi đến các giống cây trồng, các kỳ hoa dị thảo và một tiềm năng cũng vô tận không kém về thắng cảnh và khí hậu ôn đới cho khách du và khách thơ ở bốn phương trời. Đã có những tranh chấp bộ lạc, những mưu đồ vương bá, những âm mưu cát cứ, nhưng ở trên hết là Đà Lạt thơ, tự họa chân dung mình bằng thắng cảnh và dạo nhạc bằng tiếng thông rao suối chảy,... Nhưng Đà Lạt cũng là ông thần hoàng cưỡi voi đi khai sơm phá thạch, một con cháu Phù Đổng thiên vương đánh đuổi quân thù xong lại quay về với bản chất tiên phong đạo cốt, mở rộng vòng tay với bằng hữu bốn phương và khi thưa vắng tri âm thì xướng họa cùng danh lam thắng cảnh... Không phải chỉ đất bazan mà danh thắng ở đây cũng tràn đầy sinh lực. Thác thì thác bảy tầng, đá thì đá tê giác, núi mượn hình voi, thung lũng không của núi rừng mà của tình yêu, hồ này biết thở than hộ kiếp người phù du, hồ kia lắng đọng hồn thi nữ sĩ, vàng sa khoáng của suối Vàng biến thành năng lượng, thành một trời sao mới ở cõi trần... cho đến hoa cũng biết thủ thỉ đừng - quên - em, hay cùng lúc là hoa lại rùng mình thành bóng đỗ quyên gọi hồn đất nước, cho đến sương mù cũng huyền hoặc như thơ Hàn Mặc Tử, mưa cũng mờ như sương trong tranh thuỷ mặc... Bởi Đà Lạt là thơ nên thơ Đà Lạt hồ như tự nó sinh thành từ những thắng cảnh, từ hiện thực như truyền thuyết, từ khí hậu trong lành tinh khiết như quanh thác Thiên Thai và từ một cao nguyên hiếu khách... Có cảm tưởng như ai đến Đà Lạt cũng thành nhà thơ nếu không là nhà hội họa, nhà soạn nhạc và được Đà Lạt di dưỡng tinh thần, dành sự thanh lịch cho những tinh thần uyên bác, và làm thanh tao lại mọi sự vẩn đục trần gian. Diễm lệ và tuyết băng đến một hoa đồng thảo, huyền ảo khói sương từ một phong cảnh đến mỗi khuôn mặt người, tưởng như từ bóng xe ngựa gõ móng trên đường nhựa cũng đi ra từ điệu lý ngựa ô, những chiếc ô màu xòa dưới rặng thông đều sắp sửa bay ra như một con chim huyền vũ... Tuyển thơ Đà Lạt cố gắng tập hợp thơ (chắc không khỏi thiếu sót), tập hợp tấm lòng bốn phương với Đà Lạt, bên cạnh pho huyền thoại và bao thắng cảnh, nó còn là một danh mục du dương tên của nhiều nhà thơ có tên tuổi trước nay đã đến thăm Đà Lạt và có người đã về thiên cổ, ngỡ như Đà Lạt thơ làm ra các nhà thơ và thơ cũng làm ra Đà Lạt với muôn vàn trìu mến. Viết về Đà Lạt để yêu thêm Lâm Đồng, yêu thêm đất nước và yêu thêm đất nước để hoá thân mình vào Đà Lạt. Điện năng, trăng, hay nắng hay bấy nhiêu thứ cộng lại đang soi vào các trang thơ của Đà Lạt thơ, một bó hoa xuân tỏa hương thầm và lãng đãng mù sương trên tay bạn...
|
|||
